در عصر حاضر، با ظهور رسانههای نوین، جهان دستخوش تحولات شگرفی شده است. اینترنت، شبکههای اجتماعی، و پلتفرمهای مختلف، دروازههایی به سوی انبوهی از اطلاعات، اخبار، و دیدگاهها گشودهاند که به سرعت و از منابع گوناگون در دسترس همگان قرار میگیرند. این دسترسی بیسابقه به اطلاعات، اگرچه فرصتهای بینظیری را برای یادگیری، آگاهی، و ارتباط فراهم کرده است، اما در عین حال، چالشهای جدی را نیز به همراه داشته است.
امروزه، مرز میان واقعیت و شایعه، حقیقت و دروغ، و اطلاعات موثق و اخبار جعلی، به شدت کمرنگ شده است. انتشار سریع اطلاعات نادرست، انتشار محتوای جهتدار و مغرضانه، و فریبهای رسانهای، به امری رایج تبدیل شده است. در این میان، سواد رسانهای به عنوان یک مهارت ضروری، نقشی حیاتی در توانمندسازی افراد برای درک، تحلیل، ارزیابی، و تولید محتوای رسانهای ایفا میکند. سواد رسانهای، به ما امکان میدهد تا با دیدی نقادانه به رسانهها نگاه کنیم، اطلاعات را به درستی ارزیابی کنیم، و در برابر تأثیرات منفی رسانهها مصون بمانیم.
در این میان، طلاب و روحانیون به عنوان قشر فرهیخته و تأثیرگذار جامعه، جایگاه ویژهای دارند. آنان، همواره نقش هدایتگری فکری و فرهنگی جامعه را بر عهده داشتهاند و در شکلدهی به افکار عمومی و ارزشهای اجتماعی، نقشی کلیدی ایفا میکنند. سخنان، نظرات، و فعالیتهای طلاب، به دلیل جایگاه معنوی و علمی آنها، همواره مورد توجه مردم بوده و تأثیر بسزایی در زندگی فردی و اجتماعی افراد دارد.
با توجه به این جایگاه و نقش مهم، طلاب و روحانیون بیش از پیش نیازمند مسلح شدن به سلاح سواد رسانهای هستند. آنها نه تنها باید توانایی استفاده مؤثر از رسانهها را برای انتقال پیامهای دینی و فرهنگی داشته باشند، بلکه باید بتوانند در برابر چالشهای ناشی از رسانههای نوین، همچون انتشار اطلاعات نادرست، شبهات، و ترویج خرافات، مقاومت کرده و نقش پیشرو در آگاهیبخشی به جامعه را ایفا کنند. این نوشتار با هدف بررسی الزامات سواد رسانهای برای طلاب حوزه علمیه، به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که چگونه طلاب میتوانند با کسب مهارتهای سواد رسانهای، نقش مؤثرتری در عصر اطلاعات ایفا کرده و ضمن حفظ جایگاه خود، به هدایت فکری و فرهنگی جامعه در این دوران پیچیده کمک کنند. در ادامه، به بررسی اهمیت سواد رسانهای در دنیای امروز، چالشهای پیش روی طلاب در مواجهه با رسانههای نوین، و راهکارهای عملی برای ارتقای سواد رسانهای در حوزههای علمیه خواهیم پرداخت.