در مواقع بحرانی مانند جنگ، هیجانات عمومی به طور چشمگیری افزایش مییابد و اخبار و اطلاعات با سرعت و حجم بالایی منتشر میشوند. در این شرایط، سواد رسانهای که به معنای توانایی تحلیل و ارزیابی انتقادی محتوای رسانههاست، نقش بسیار مهمی در جلوگیری از انتشار شایعات، اخبار جعلی و تحریکهای احساسی ایفا میکند.
راهکارهای تقویت سواد رسانهای در دوران جنگ
ارزیابی منبع خبر
پیش از آنکه به خبری اعتماد کنید یا آن را منتشر نمایید، منبع آن را به دقت بررسی کنید. آیا این منبع معتبر و بیطرف است؟
از اخبار منتشره توسط شبکههای غیرمعتبر یا صفحات مشکوک در فضای مجازی دوری کنید.
پرهیز از انتشار سریع اخبار
در شرایط بحرانی، اخبار اولیه لزوماً دقیق نیستند. منتظر تایید اطلاعات از منابع موثق باشید.
از بازنشر پیامهای هیجانی و غیرمستند پرهیز کنید.
تشخیص اخبار جعلی (Fake News)
اخبار اغراقآمیز، بدون سند یا با ادبیات تحریککننده را مورد تردید قرار دهید و به دنبال شواهد معتبر باشید.
کنترل هیجانات فردی و جمعی
جنگ میتواند احساساتی نظیر ترس و خشم را به وجود آورد. تصمیمگیری بر اساس این هیجانات ممکن است به اشتباهات منجر شود.
از ورود به بحثهای دوقطبیکننده و شایعهپراکنی اجتناب کنید.
توجه به اهداف پشت اخبار
برخی اخبار ممکن است با هدف ایجاد تفرقه، ترس یا هدایت افکار عمومی منتشر شوند. آیا این خبر به دنبال تحریک احساسات است یا هدفش اطلاعرسانی دقیق و عینی است؟
استفاده از چند منبع خبری
تنها به یک رسانه اکتفا نکنید. اخبار را از منابع مختلف داخلی و بینالمللی مقایسه کنید تا به درک بهتری دست یابید.
جمعبندی
در شرایط جنگ، سواد رسانهای به معنای “تفکر نقادانه” و “مسئولیت اجتماعی” در قبال مصرف و انتشار اطلاعات است. با رعایت این اصول، میتوان از گسترش اخبار کذب جلوگیری کرد و به ثبات روانی جامعه کمک نمود. این مهارتها نه تنها به فرد کمک میکند تا درک بهتری از واقعیتهای موجود داشته باشد، بلکه به تقویت جامعه و کاهش اثرات منفی ناشی از هیجانات جنگ نیز کمک میکند.